Nhu cầu lấy hàng giảm, nguy cơ dừng tiếp nhận tàu
Mới đây, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn đã gửi văn bản “kêu cứu” gửi các cơ quan chức năng về những khó khăn trong tổ chức hoạt động các bến cảng tại khu vực TP HCM sau 3 tuần áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16.
Sau một thời gian giãn cách, sản lượng container nhập về bãi cảng Cát Lái từ tàu biển vẫn tăng trưởng.
Trong khi đó, sản lượng container xuất theo đường bộ, số lượt xe ra, vào cảng liên tục giảm so với thời gian chưa thực hiện giãn cách, dẫn đến số lượng container tồn ở Cát Lái tăng cao.
Nguyên nhân là do một số nhà máy, xí nghiệp ở khu vực phải thu hẹp sản xuất hoặc ngừng hoạt động nên nhu cầu lấy hàng tại cảng giảm. Việc hàng tồn tăng cao dẫn đến nguy cơ cảng phải tạm ngưng tiếp nhận tàu.
Tìm hiểu của PV, trong 3 tuần TP HCM thực hiện giãn cách, lượt xe ra, vào cảng Cát Lái giao nhận giảm hơn 3% vào tuần đầu tiên, hơn 10% trong tuần thứ 2 và giảm hơn 15,5% khi bước sang tuần thứ 3.
Hiện, tình trạng tăng lượng hàng nhập tồn bãi vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại do nhiều nhà máy phải thu hẹp sản xuất, ngừng hoạt động 14 – 21 ngày do phong tỏa hoặc không đảm bảo điều kiện “3 tại chỗ”, “2 địa điểm, 1 cung đường”.
Ông Lê Công Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cảng biển VN cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2021, hàng container thông qua cảng biển các khu vực TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai tăng hơn 120% so với cùng kỳ năm trước.
Riêng Tân Cảng Cát Lái chiếm hơn 67% thị phần với gần 2,9 triệu TEUs.
“Với quy mô và cường độ khai thác lớn như cảng Cát Lái, hàng chục nghìn lượt xe container (khoảng 17.000-18.000 xe/ngày trong mùa dịch – PV), hoạt động vận chuyển, giao nhận container phải được làm đồng bộ theo ca kíp và lịch trình thống nhất.
Việc chậm trễ, sai biệt về số lượng hàng, lịch tàu biển giữa Việt Nam và thị trường quốc tế sẽ gây ra hậu quả khó lường”, vị này nhận định.
Ba nhóm giải pháp tăng năng lực khai thác
Ông Nguyễn Xuân Sang, Cục trưởng Cục Hàng hải VN cho biết, đã có văn bản đề nghị Tổng cục Hải quan và UBND TP HCM xem xét các giải pháp tháo gỡ.
Sau cuộc họp trực tuyến với Tân Cảng Sài Gòn, Cục Hàng hải VN đã thống nhất với doanh nghiệp thực hiện 3 nhóm giải pháp để giải tỏa áp lực hàng hóa tại Cát Lái.
Với nhóm giải pháp tăng năng lực giải phóng hàng ra khỏi cảng, Chi cục Hàng hải VN tại TP HCM phối hợp với Tân Cảng Sài Gòn rà soát và làm việc cụ thể với từng chủ hàng có hàng tồn để thống nhất cùng chủ hàng tháo gỡ các vướng mắc, sớm nhận hàng.
Nhóm giải pháp thứ 2 là tăng năng lực khai thác của bãi cảng, giao cho Tân Cảng Sài Gòn chủ động điều chỉnh chất xếp container giữa các khu vực bãi container hàng nhập/xuất, điều chỉnh thời gian tiếp nhận container hàng xuất phù hợp, điều chuyển bớt các container rỗng ra ngoài phạm vi cảng để tăng khả năng tiếp nhận cho container hàng nhập, nâng tối đa khả năng xếp dỡ container trên bãi.
Với nhóm giải pháp giảm lượng hàng nhập về cảng, các bên thống nhất tạm thời ngưng chuyển container hàng nhập từ các cảng khu vực Cái Mép, cảng Tân Cảng Hiệp Phước về cảng Tân Cảng Cát Lái (chủ hàng nhận trực tiếp ở khu vực Cái Mép hoặc cảng Tân Cảng Hiệp Phước, các ICD/cảng khu vực ĐBSCL gần nhà máy, doanh nghiệp của mình).
Với các trường hợp đặc biệt, Tân Cảng Sài Gòn căn cứ năng lực tiếp nhận của cảng Cát Lái chủ động giải quyết; Làm việc với các chủ hàng, hãng tàu hạn chế số chuyến tàu hoặc giãn tiến độ nhập container hàng nhập về cảng đối với hàng nhập của các doanh nghiệp, nhà máy đang giảm quy mô và sản lượng sản xuất.
Cũng theo lãnh đạo Cục Hàng hải VN, để kịp thời giải quyết các kiến nghị của Tân Cảng Sài Gòn, đơn vị đã kiến nghị Bộ GTVT xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Tổng cục Hải quan có cơ chế cho phép Tân Cảng Sài Gòn vận chuyển container hàng nhập khẩu nói chung (trong đó có container tồn đọng trên 90 ngày) về lưu giữ, thông quan, giao cho khách hàng tại cảng Tân Cảng Hiệp Phước, các ICD: Tân Cảng Nhơn Trạch, Tân Cảng Long Bình (Đồng Nai), Tân Cảng Sóng Thần (Bình Dương).
Sẵn sàng phương án điều chuyển
Ông Sang cho biết thêm, trên cơ sở khảo sát năng lực tiếp nhận của các cảng lân cận trong khu vực như: VICT, SPCT, SP-ITC, TCIT, TCTT, CMIT, SSIT,… (năng lực xếp dỡ của các cảng trong khu vực còn khả năng tiếp nhận thêm), Cục Hàng hải VN đã giao Cảng vụ hàng hải TP HCM xây dựng phương án điều tiết tuyến tàu cập cảng Cát Lái sang các cảng lân cận nêu trên trong trường hợp cảng Tân Cảng Cát Lái phải tạm thời ngưng tiếp nhận tàu.
Theo tính toán của Tân Cảng Sài Gòn, kế hoạch làm hàng của cảng Tân Cảng Cát Lái sẽ tiếp tục duy trì đến ngày 15/8/2021 (đạt mức cao nhất 97,5% hàng tồn bãi).
Kế hoạch này sẽ tiếp tục được Tổng công ty cập nhật và điều chỉnh hàng ngày, hàng tuần để giảm thiểu nguy cơ ngừng hoạt động của cảng.
Tuy nhiên, với tình hình dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp, TP HCM và các tỉnh lân cận tăng cường thêm các giải pháp mạnh hơn nữa, nhà máy, xí nghiệp tiếp tục phải hạn chế hoặc dừng sản xuất thì sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng Tân Cảng Cát Lái và các cảng trong khu vực sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các hãng tàu sẽ phải điều chỉnh lịch tàu vào các cảng của khu vực.
Để ứng phó với trường hợp nêu trên, kể cả trường hợp các cảng khu vực TP HCM, Đồng Nai, Vũng Tàu tạm ngừng tiếp nhận tàu khi Covid-19 kéo dài, Cục Hàng hải VN đã chỉ đạo các cảng vụ trong cả nước dự liệu tình huống diễn biến phức tạp của dịch bệnh, chủ động xây dựng kế hoạch điều tiết hàng hóa trong từng khu vực cảng biển và giữa các khu vực với nhau.
Hiện, Cục Hàng hải VN cũng đã thành lập Sở Chỉ huy tiền phương tại Chi cục Hàng hải VN tại TP HCM để trực tiếp phối hợp với các doanh nghiệp cảng, tổ chức, cá nhân liên quan xử lý kịp thời các vướng mắc phát sinh, bảo đảm duy trì hoạt động các cảng.
Đại diện Tổng công ty Hàng hải VN cho biết, hiện trên địa bàn TP HCM, đơn vị này có cảng Tân Thuận chủ yếu khai thác hàng container nội địa và hàng sắt, thép; Cảng Sài Gòn – Hiệp Phước chủ yếu khai thác hàng rời, hàng tổng hợp nên quá trình khai thác vẫn được đảm bảo thông suốt.
Để tránh tình trạng quá tải trong mùa dịch, các cảng cũng có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đưa hàng vào kho bãi trong cảng chứa tạm.
Đối với cảng container VITC, theo đại diện Chi cục Hàng hải VN tại TP HCM, cảng này cũng chủ yếu khai thác hàng container nội địa nên không có dấu hiệu tắc nghẽn, quá tải.
