Theo Wall Street Journal, khi các nền kinh tế phương Tây sôi động trở lại, đợt bùng phát mới tại cảng phía nam Trung Quốc – một trong những cảng đông đúc nhất thế giới – đã gây ra tình trạng vận chuyển chậm trễ trên toàn cầu.
Tình hình dịch bệnh phức tạp ở các quốc gia sản xuất chip lớn như Đài Loan, Malaysia cũng khiến sự thiếu hụt chip trên toàn cầu càng thêm tệ hại.
Tuần này, Trung Quốc và Mỹ ghi nhận mức tăng hàng năm của giá xuất xưởng và giá tiêu dùng kỷ lục. Nếu những vấn đề kể trên vẫn tiếp diễn và trở nên tồi tệ hơn, tăng trưởng toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Đứt quãng chuỗi cung ứng
Năm ngoái, Trung Quốc, Đài Loan và các khu vực khác tại châu Á đã kiểm soát dịch Covid-19 tốt hơn Mỹ, châu Âu, giúp giảm thiệt hại về kinh tế. Tuy nhiên, kinh tế phương Tây đang phục hồi sau khi tỷ lệ tiêm chủng gia tăng.
Trong khi đó, những nỗ lực tiêm chủng tại châu Á vẫn tụt hậu. Tỷ lệ tiêm chủng thấp sẽ khiến các chính phủ buộc phải duy trì quy định về di chuyển và giãn cách xã hội. Điều đó có thể làm gián đoạn hoạt động sản xuất và kìm hãm chi tiêu của người tiêu dùng.
Ổ dịch mới tại cảng Diêm Điền, Thâm Quyến giáng thêm đòn lên ngành vận tải biển, vốn đang vật lộn với đứt quãng chuỗi cung ứng vì đại dịch và vụ tắc nghẽn ở kênh đào Suez hồi đầu năm.
Một số tàu phải chờ đến 2 tuần để nhận hàng tại cảng Diêm Điền. Khoảng 160.000 container vẫn đang chờ lấy hàng. Theo chỉ số Freightos Baltic Index, giá vận chuyển của một container 12 m đến bờ tây nước Mỹ đã tăng lên 6.314 USD, tăng 63% kể từ đầu năm.
Năm ngoái, cảng Diêm Điền xử lý lượng hàng hóa nhiều hơn gần 50% cảng Los Angeles – cảng container nhộn nhịp nhất nước Mỹ. Trong quý I/2021, khối lượng container đã tăng 45% so với một năm trước đó.
Hôm 11/6, Bloomberg đưa tin trong tháng 6, một tàu chở hàng do Cosco Shipping Lines Co. điều hành sẽ bỏ một bến cảng ở Singapore khỏi lịch trình vì sự chậm trễ tại Trung Quốc.
Ông Hua Joo Tan – nhà phân tích tại Liner Research Services – cho biết hoạt động tại cảng Diêm Điền hiện chỉ bằng 30% so với mức bình thường. Tình trạng gián đoạn có thể kéo dài vài tuần. Cảng xử lý hơn 13 triệu container mỗi năm.
“Đó là một cảng lớn, nhộn nhịp. Sự tắc nghẽn tại đây sẽ ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng trên toàn cầu”, doanh nhân Lars Mikael Jensen tại công ty vận tải biển Đan Mạch A.P. Moller-Maersk A/S bình luận.
“Sự cố tại kênh đào Suez kéo dài một tuần và phải mất 10 ngày để giải quyết các công việc tồn đọng. Nhưng vấn đề ở cảng Diêm Điền chưa biết đến bao giờ mới kết thúc. Trung Quốc sẽ đóng cửa mọi thứ cho đến khi họ chắc chắn rằng virus không lây lan”, ông nói thêm.
Trong khi đó, Đài Loan – chiếm 1/5 năng lực sản xuất chip của thế giới – đang hứng chịu đợt bùng phát Covid-19 tồi tệ nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu.
Tại King Yuan Electronics Co. – một trong những công ty kiểm tra và đóng gói chip lớn nhất Đài Loan, hơn 200 nhân viên dương tính với virus kể từ đầu tháng 6. 2.000 công nhân khác bị đưa vào diện cách ly. Doanh thu của công ty lao dốc khoảng 1/3 trong tháng này.
Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. – công ty chiếm 92% sản lượng chip tiên tiến trên thế giới – khẳng định công ty vẫn chưa bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đợt bùng phát dịch đang xảy ra ngay gần trụ sở chính ở Tân Trúc, Đài Loan.
Theo nhà phân tích Brady Wang Counterpoint Research, trong bối cảnh thiếu hụt chip trên toàn cầu, sự bùng phát dịch ở Đài Loan “sẽ làm vấn đề càng thêm trầm trọng”.
Áp lực lạm phát
Một số nhà máy thuộc sở hữu nước ngoài tại Malaysia cũng tham gia sản xuất chip, tụ điện, điện trở và các mô-đun quan trọng khác, được sử dụng trong thiết bị điện tử tiêu dùng và ôtô. Tuy nhiên, hoạt động sản xuất đã bị ảnh hưởng do làn sóng Covid-19 mới.
Infineon Technologies AG, một nhà sản xuất chất bán dẫn của Đức với hai nhà máy ở Malaysia, đã phải đóng cửa một nhà máy hồi đầu tháng. Điều đó khiến chip bị giao chậm.
Sau khi các nhân viên tại một nhà máy ở Malaysia của Taiyo Yuden Co. (Nhật Bản) có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19, nhà máy đã kéo dài thời gian ngừng hoạt động thêm 10 ngày để phòng ngừa.
Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Malaysia cho biết việc ngừng hoạt động sẽ làm giảm sản lượng từ 15% đến 40%. “Nó có thể gây gián đoạn chuỗi cung ứng ở một nơi nào đó, bằng cách này hay cách khác”, ông Wong Siew Hai, chủ tịch hiệp hội, bình luận.
Tình trạng thiếu hụt chất bán dẫn cũng giáng đòn lên những doanh nghiệp nhỏ. Họ bị ảnh hưởng mạnh khi giá tăng cao và thời gian giao hàng dài hơn. “Mọi thứ liên quan đến các bộ phận điện tử đều đến chậm hơn. Săm lốp khan hiếm, giá phụ tùng tăng 20% trong vòng hai tháng qua”, ông Hector Martinez, chủ hãng Rye Auto Care, than thở.
Ngoài tác động đến các công ty trong chuỗi cung ứng công nghệ và ôtô, sự gián đoạn có thể gây ra những trở ngại cho lĩnh vực xuất khẩu của Trung Quốc. Đó là một trong các động lực mạnh nhất của quá trình phục hồi kinh tế. Áp lực lạm phát toàn cầu cũng gia tăng.
Ổ dịch ở Quảng Đông đã khiến một số nhà sản xuất phải tăng giá, thậm chí tạm ngừng sản xuất để tránh biên lợi nhuận bị xói mòn. Quảng Đông là tỉnh đông dân nhất Trung Quốc, đóng góp khoảng 10% vào sản lượng kinh tế của đất nước.
“Thật đáng sợ. Đây là lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến công suất cảng sụt giảm ở quy mô như vậy tại Trung Quốc”, chuyên gia tư vấn Zhu Guojin tại công ty hậu cần Jizhi Supply Chain Service Yiwu Co. cảm thán.
“Năm ngoái, nhiều công ty đã trì hoãn việc vận chuyển với hy vọng chi phí có thể giảm xuống. Nhưng điều đó giờ không còn nữa”, ông Zhu chia sẻ. Nhiều khách hàng của ông, bao gồm các nhà cung cấp của Amazon.com, sẵn sàng chấp nhận chi phí tăng cao.
Không rõ đến khi nào, các ổ dịch mới tại châu Á mới được kiểm soát. Nhiều chính phủ đang hướng đến mục tiêu chống dịch và chấp nhận vết thương kinh tế lở loét. Điều đó có nghĩa là tình hình chuỗi cung ứng sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi tốt lên.
“Điều quan trọng nhất hiện tại là ngăn chặn sự bùng phát tại các công ty và giữ virus không lan rộng”, ông Patrick Chen, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Đài Loan của hãng môi giới CLSA, bình luận. “Nếu không, chúng ta sẽ đối mặt với tình trạng gián đoạn nghiêm trọng hơn nhiều”, ông cảnh báo.
