Ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest), cho biết để đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 14,5 tỷ USD năm nay, các doanh nghiệp chế biến gỗ cần một chiến lược phục hồi hiệu quả trong 3 tháng cuối năm.
Trong đó, bước đi đầu tiên là chuẩn bị về mặt nguyên liệu, bởi giá gỗ nguyên liệu đang trên đà tăng nhanh thời gian gần đây.
Tiến sỹ Tô Xuân Phúc, chuyên gia tại Forest Trends, cho biết giá gỗ xẻ nhập khẩu vào Việt Nam từ các thị trường Mỹ, EU, New Zealand, Australia, Canada… đã tăng khoảng 20% so với năm 2020.
Đa dạng hóa nguồn cung
Từ phía doanh nghiệp, bà Lê Thị Bích Cảnh, Giám đốc Công ty gỗ Mỹ Đức cho biết Mỹ là thị trường ghi nhận mức tăng trưởng cao nhất thời gian gần đây. Nếu như trước tháng 6, giá gỗ óc chó chỉ 600-700 USD/m3, thì nay đã tăng lên đến 1.200-1.300 USD/m3, tương đương gần gấp đôi.
Lý giải về tình trạng này, ông John Chan, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ cứng Mỹ (AHEC) cho rằng nhu cầu gỗ nội địa ở Mỹ và châu Âu tăng cao cộng với gián đoạn logistics cùng các phụ phí phát sinh vì Covid-19 là các nguyên nhân dẫn tới giá gỗ nguyên liệu tăng cao.
Bên cạnh đó, giá nhân công và những khó khăn do đại dịch cũng cản trở chuỗi cung ứng nguyên liệu, từ đó tác động vào giá sản phẩm.
Tuy nhiên, thách thức kể trên lại là cơ hội để các doanh nghiệp tìm hiểu và thử nghiệm nguyên liệu khác. Hiện các doanh nghiệp Việt Nam chỉ tập trung sử dụng gỗ dương vàng, sồi trắng, óc chó… trong khi thị trường còn nhiều chủng loại gỗ thích hợp sản xuất nội thất khác.
Đây cũng là giải pháp mà ông Bùi Chính Nghĩa, Phó cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp đưa ra.
Cụ thể, theo vị lãnh đạo Tổng cục Lâm nghiệp, thị trường trong nước ghi nhận nguồn cung gỗ hợp pháp như cao su, tràm, keo… không nhỏ, đáp ứng được trên 75% nhu cầu sản xuất của ngành.
Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu này chỉ mới tập trung phục vụ các khâu thô như sản xuất viên nén, dăm gỗ và chưa được dùng nhiều vào việc sản xuất nội thất, sản phẩm có giá trị cao hơn.
“Doanh nghiệp chế biến gỗ cần quan tâm hơn đến nguồn nguyên liệu bản địa này. Chủ động về mặt nguyên liệu là một trong những điều kiện tiên quyết để phát triển bền vững”, ông Nghĩa chia sẻ.
Giải pháp mua chung
Cùng với việc tính lại bài toán sản xuất để tối ưu hoá nguyên liệu, ông Võ Quang Hà, Tổng giám đốc Công ty Tavico cho rằng các doanh nghiệp trong ngành có thể hợp tác mua chung để có đơn hàng lớn, ổn định về giá.
“Các đơn hàng mua chung nguyên liệu sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hoá chi phí vận chuyển, vốn là một câu chuyện đau đầu khác của chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Hà nói thêm.
Thực tế, thống kê từ Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA) cho thấy giá cước vận chuyển toàn cầu đang tăng dựng đứng.
Ông Nguyễn Duy Minh, Tổng thư kí VLA cho biết nếu năm 2020 đứt gãy chuỗi logistics diễn ra ở châu Âu thì năm nay là khu vực châu Á. Dòng chảy hàng hoá toàn cầu tắc nghẽn khiến thời gian vận tải lâu, trong khi tình trạng thiếu tàu quay đầu nên container rỗng thiếu trầm trọng. Tình trạng này đã kéo dài nên việc tăng giá chưa có dấu hiệu dừng lại.
Do vậy, doanh nghiệp trong tất cả ngành sản xuất cần phải tính toán, tổ chức lại chuỗi giá trị sản xuất.
“Với ngành chế biến gỗ, thay vì nhập gỗ xẻ trực tiếp như trước, có thể chọn giải pháp nhập gỗ tròn bằng tàu rời thay vì container để có giá thành tốt hơn, ít biến động”, ông Minh tư vấn.
Vị lãnh đạo VLA cho biết thêm việc tổ chức lại chuỗi cung ứng cũng giúp doanh nghiệp có khả năng thích nghi tốt hơn với những thay đổi lớn của chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn đang diễn ra mạnh mẽ trong bối cảnh Covid-19.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) cho rằng doanh nghiệp cần liên kết lại để tạo nên các giá trị mới trước những khó khăn chung hiện nay,
“Doanh nghiệp trong ngành trước mắt đang cần một chiến lược nguyên liệu hiệu quả, bao gồm cả việc tính toán các giải pháp nguyên liệu thay thế, kết hợp nguyên liệu cũng như liên kết mua chung, tổ chức lại sản xuất”, ông Khanh nhấn mạnh.
